Ομιλία Ντίνας Μήτσου στην εκδήλωση ''Ζερικαίων Μνήμες''

                  Από την ομιλία μου στην εκδήλωση ''Ζερικαίων Μνήμες''

 Σε μια εποχή που όλα διαβρώνονται και όλα ισοπεδώνονται, είναι παρήγορο να υπάρχουν άνθρωποι όπως ο σύλλογος που ασχολούνται με την παράδοση και τον πολιτισμό του τόπου τους.

 Μέσα από τις έρευνες και τις μελέτες, μέσα από τα ήθη και τα έθιμα ξεπροβάλλει ο ίδιος ο λαός. Ο άνθρωπος του χτες, του σήμερα, του αύριο. Διότι είναι ασύλληπτο για πότε το σήμερα γίνεται χτες, προχτές και ύστερα μακρινό παρελθόν.

 Προβάλλονται ακόμα μορφές και φιγούρες των δημοτικών μας τραγουδιών που μιλάνε για αγώνες, αισθήματα, καημούς της ξενιτιάς και ανθρώπινης πολιτισμένης διαβίωσης.

 Η σημερινή εκδήλωση έχει θέμα το χωριό Ελικώνα και τα λαογραφικά στοιχεία του. Απόψε κρατώντας τη μια άκρη του μίτου θα ταξιδέψουμε με προορισμό τους Αρβανίτες, για να βρούμε τις ρίζες τους και ποιοι χυμοί έθρεψαν την παράδοση τους και τι καταβολές άφησαν στους απογόνους τους.

 Αυτό ισχύει και για τα άλλα χωριά του Ελικώνα που είναι Αρβανίτες. Δυστυχώς όμως σήμερα έχει χαθεί η γλώσσα ακόμα και από τους ηλικιωμένους.

 Για την προέλευση των Αρβανιτών ακολουθούν στην συνέχεια τα δρώμενα της εκδήλωσης. Μέσα από τις έρευνες μαθαίνουμε πως το τραγούδι για τους Αρβανίτες ήταν τρόπος ζωής. Στο θέρος, στο αλώνισμα και στον τρύγο παντού άκουγες τραγούδια.

 Ένα ομαδικό τραγούδι ανέβαινε σ' όλες τις γεωργικές εργασίες να συναντήσει το τραγούδι του τσοπάνη στο βουνό.

 Τις Κυριακές γινόταν ο χορός των κοριτσιών που ήταν ελεύθερες για να εκφραστούν τραγουδώντας. Τραγουδούσαν οι ίδιες και χόρευαν. Τα τραγούδια ήταν στιχάκια, όπως τα έλεγαν, και αυτοσχέδια στην Αρβανίτικη γλώσσα. Προσωπικές συνθέσεις που αποκάλυπταν νεανικούς πόθους, όνειρα και ελπίδες. Εδώ πρέπει να πω πως αυτά γίνονταν περισσότερο στην Κορώνεια.

 Στις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα έκαναν την εμφάνιση τους στιχάκια και στα Ελληνικά. Δεν είχαν όμως καλή τύχη, τα εγκατέλειψαν και γύρισαν πίσω στα Αρβανίτικα και επειδή δεν είχαν γραφή κατέφυγαν στον έμμετρο λόγο.

 Με αυτό τον τρόπο περπατούσαν από γενιά σε γενιά διατηρώντας αναλλοίωτους τους κανόνες του κοινωνικού τους βίου.

 Οι άνθρωποι πριν από 100-150 χρόνια μίλαγαν με συμβολισμούς. Όπως στο γάμο όλα είχαν τη σημασία τους, τίποτα δεν γινότανε τυχαία.

 Όταν παντρευότανε το ζευγάρι στο Αρβανίτικο υπήρχε το έθιμο ο πατέρας του γαμπρού να κάνει δώρο στη νύφη χρυσά φλουριά. Ο αριθμός τους ήταν ανάλογος με την οικονομική του κατάσταση. Τα φλουριά θα τα έραβε η νύφη κάτω από το δικό της γιορντάνι όπου θα κατέληγε ο μεγάλος φιόγκος από μεταξωτή κορδέλα. Έτσι γνώριζαν ότι από το γιορντάνι και κάτω, τα φλουριά τα φόραγε η παντρεμένη ενώ μόνο το γιορντάνι το φόραγε η ανύπαντρη κοπέλα.

 Στη συνέχεια η πεθερά έκανε και αυτή το δικό της δώρο μ' ένα αυτοσχέδιο στίχο, πάντα στα Αρβανίτικα. Το δώρο συνήθως ήταν ένα ζευγάρι κεντημένες παντόφλες της εποχής και ένα κομμάτι βαμβάκι. Η πεθερά τα πρόσφερε και έλεγε :

«Τις παντόφλες να τις φοράς και να πηγαίνεις στις φιλενάδες σου και το βαμβάκι να είσαι καλά να γνέθεις και να υφαίνεις».

Ο συμβολισμός και η ερμηνεία του δώρου και της ευχής είναι σαφής.

 Από τη μια με τις παντόφλες ικανοποιούσε τη φιλαρέσκεια της νύφης και από την άλλη την προέτρεπε να είναι καλή νοικοκυρά και υφάντρα.

 Επίσης άλλο έθιμο του γάμου ήταν ο γαμπρός να στέλνει την παραμονή στη νύφη δώρα όπως ψωμί, λάδι και κρασί. Το κρασί συμβόλιζε την ευτυχία, το λάδι την μακροζωία και το ψωμί το στέργιωμα του σπιτιού. Το ψωμί ήταν η πίτα του γάμου κεντημένη στις τέσσερις γωνίες με πουλιά τα οποία συμβόλιζαν τα παιδιά που θα γεννιόντουσαν από το νέο ζευγάρι. Η επιφάνεια ήταν στολισμένη με σταφύλια και κληματόφυλλα που συμβόλιζαν τις σοδειές του ζευγαριού. Το ψωμί αυτό το πήγαιναν στην εκκλησία για να ευλογηθεί και αποτελούσε εγγύηση για ένα καλό ξεκίνημα του ζευγαριού. Ως γνωστόν το στάρι από τα αρχαία χρόνια το θεωρούσαν θεϊκό καρπό. Ενώ έχει σημασία για τους χριστιανούς που το στέλνουν στην εκκλησία ως σώμα κυρίου. Πως ήταν δυνατόν να λείπει από το γάμο;

 Όλα τούτα δεν ήταν παρά ελάχιστα ψήγματα από ένα παλιό αλλά ανεκτίμητο πλούτο γνώσης και πολιτισμού που παραδόθηκαν από γενιά σε γενιά μέχρι χτες. Και αυτήν την πανάκριβη πορεία των προγόνων μας την τοποθετήσαμε και στο δικό μας βίο.

 Με όλα αυτά, κύριε Πρόεδρε, με απόλυτο σεβασμό και αδιαπραγμάτευτη αγάπη φτιάξατε μια πολιτιστική τράπεζα όπου τα πολύτιμα των προγόνων φυλάσσονται στο θησαυροφυλάκιο της, το οποίο είναι το λαογραφικό μουσείο του χωριού σας. Και αξίζουν πολλές ευχαριστίες σε σας και στο Διοικητικό Συμβούλιο του συλλόγου, όπως πολλές ευχαριστίες αξίζουν και στο ιδρυτή του μουσείου, κύριο Λουκά Κόλια.

 Είμαι και γω υπερήφανη που έβαλα ένα λιθαράκι, για να εμπλουτιστεί αυτή η τράπεζα που προανέφερα, ώστε η πολιτιστική μας κληρονομιά να έχει ρίζες βαθιές με σκοπό να τις ψάχνουν οι επόμενες γενιές. Πρέπει λοιπόν κύριε Πρόεδρε να ξέρουμε όλοι ότι μια σταγόνα πολιτισμού αρκεί για να αγιάσει ένα ωκεανό.

                                                                     Ευχαριστώ